Oddolne tworzenie kultury
Complete Articles
Niniejszy tekst dotyczy procesu wytwarzania się znaczeń i idących za nimi praktyk społecznych skupionych wokół pojęcia tradycji kurpiowskiej i edukacji regionalnej, na przykładzie ich materialnych i niematerialnych reprezentacji a także działań nauczycieli, dzieci i rodziców w przestrzeni Szkoły Podstawowej im. Adama Chętnika w Nowogrodzie. Przyjmuję założenie, że istnieje pewien rodzaj płynności pomiędzy tradycją a nowoczesnością, […]
Lokalne bary i restauracje to miejsca, w których kumulują się oddolne i odgórne zjawiska kulturowe (Fiske 2010), ścierające się w ramach charakterystycznych dla nowoczesności praktyk konsumpcyjnych. Punkty te służą lokalnym społecznościom za przestrzeń, w której tworzy się i podtrzymuje więzi, gromadzi się i świętuje. Dawniej miejscami ważnymi dla kultury ludowej były karczmy i gospody. Zanik […]
U podstaw prowadzonych przez nas etnograficznych badań terenowych, które miały na celu identyfikację kulturotwórczych praktyk oddolnych w gminie Kadzidło, była świadomość, że gmina ta, podobnie jak cała Kurpiowszczyzna, od dłuższego czasu leży w centrum zainteresowań regionalistów, a ośrodki kultury oraz lokalni działacze organizują imprezy, które – przynajmniej w założeniach – mają odpowiadać mieszkańcom oraz promować […]
Zimą Lelów ożywa na jorcajt, gdy grób cadyka Dawida Bidermana odwiedza kilkuset chasydzkich pielgrzymów. Modlą się, świętują i bawią pod nowo wybudowanym ohelem – w roku 2008 odzyskali teren cmentarza i budynek, w miejscu którego przed II wojną światową znajdowała się synagoga. Latem zaś wszyscy lelowianie czekają na Święto Ciulimu-Czulentu: Festiwal kultury polskiej i żydowskiej […]
Wchodząc na moje zajęcia z indyjskiego klasycznego tańca kathak, od razu słyszę wokół brzęczenie dzwonków na nogach tańczących dziewczyn. Ghunghru – bo tak nazywa się ten instrument – rozbrzmiewa przede wszystkim podczas ćwiczeń, gdy wytupujemy określony rytm do melodii wygrywanej przez harmonium, czy pakhawadź (rodzaj bębna), na których gra nasza instruktorka, recytując przy tym odpowiednie sylaby rytmiczne. Dla mnie nie […]
Jest mroźny styczeń. Przy ośnieżonym rynku Lelowa stoją autokary, niektóre na zagranicznych, często ukraińskich rejestracjach. Puste pojazdy zdają się mówić: „Goście przybyli!”. Z oddali dobiega muzyka. Jeżeli ruszymy jej tropem, miniemy autokary i aptekę, to już za skrzyżowaniem z uliczką Kaczą dźwięki przybiorą na sile. Jeszcze kilkanaście kroków i oczom naszym ukaże się widok rzadko […]
W niniejszym eseju będę starał się odtworzyć dzieje lokalnego oddziału Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego, czyli Cepelii, który działał w gminie Nowogród nad Narwią. Do opisu tej instytucji wykorzystam pojęcie „zbiorowości”, które zostało scharakteryzowane przez francuskiego antropologa i socjologa Bruno Latoura w tekście Splatając na nowo to, co społeczne: „Zbiorowość […] będzie oznaczać projekt splatania (assembling) […]
W badaniach etnograficznych postrzeganie seniorów jako źródła wiedzy i skarbnicy życiowego doświadczenia jest bardzo częste. Towarzyszy temu przekonanie, że mają oni wystarczająco dużo czasu, by udzielając odpowiedzi, zaspokoić ciekawość badacza. Postrzeganie starszych jest jednak ambiwalentne – z jednej strony patrzy się na nich przez pryzmat ich wiedzy, z drugiej zaś – ich niedołęstwa (Zalewska 2006). […]
Ułani na koniach, z szablami, w kontuszach zbierają się pod kościołem przy placu Szembeka. Tworzą paradny szpaler i udają się stępem ulicą Chłopickiego do Szaserów i dalej w stronę Olszynki Grochowskiej. Za nimi kroczy pochód. Oddadzą tam hołd poległym w bitwie 1831 roku. Jest luty. Za kilka miesięcy po drugiej stronie placu o 17.00 zbierze […]
Piłka nożna narodziła się w Anglii w okresie rewolucji przemysłowej. Szybko stała się ulubionym sposobem spędzania czasu wolnego robotników fabryk, zamieszkujących nowo powstające miasta. Zdaniem autorów książki Postfutbol. Antropologia piłki nożnej „piłka nożna była sposobem na kreowanie modelu wspólnoty w przestrzeni, w której dominowały już więzi nowego, miejskiego rodzaju” (Myszkorowski, Czubaj, Drozda 2012: 39). Na polskiej wsi piłka nożna […]
Przedstawione poniżej mapki powstały w sytuacji wywiadu etnograficznego. Przygotowali je przebywający w Polsce Hindusi – studenci warszawskich uczelni. Rysowanie osobistych mapek Warszawy towarzyszyło ich opowieści o doświadczeniu życia w obcym kulturowo, europejskim mieście, do którego przyjechali z Indii, wspierało komunikacyjnie sytuację wywiadu, a w efekcie stało się materiałem komplementarnym do tego, który dostarczała narracja werbalna. Obok […]
W pewnej scenie filmowej adaptacji książkowego bestselleru „Diabeł ubiera się u Prady” tytułowy diabeł, redaktor naczelna wpływowego magazynu modowego, w mocnych słowach tłumaczy asystentce mechanizm kreowania rzeczywistości zwykłych ludzi przez świat haute couture. Komentując jaskrawo niebieski sweter podwładnej, z kronikarską precyzją przedstawia drogę tego koloru z wybiegów do szaf zwykłych ludzi. Zauważa, że kolor ten „reprezentuje […]
