Oddolne tworzenie kultury
Kurpie, jako grupa regionalna są, obok Górali i Kaszubów najbardziej rozpoznawalną, najbardziej wyrazistą grupą regionalną naszego kraju. Jak to się stało, że region, który w połowie XVII wieku stanowił pustkę osadniczą na północno-wschodnim skraju Mazowsza, dzisiaj czynnie uczestniczy w życiu kulturalnym kraju, a dokonania jego przedstawicieli z dwu ostatnich wieków znalazły trwałe miejsce w kulturze narodowej: […]
Wrzesień, chłodny i pochmurny dzień. Wieś Mełchów, położona w województwie śląskim, w gminie Lelów, około 50 kilometrów na południowy wschód od Częstochowy. W rytm werbla idzie procesja: na przedzie orkiestra złożona z dziewcząt i chłopców grających podniosłą melodię; za nimi, pod białym krzyżem na czarnym sztandarze, kroczą zbrojni w ciemnych mundurach; dalej strażacy z chorągwiami […]
W niniejszym tekście zajmuję się praktyką społeczną istniejącą wokół twórczości moich rozmówczyń. Analizuję praktyki pisarskie, materialność dzieł, okoliczności powstawania i prezentacji, a nie teksty same w sobie. Wiedzę potrzebną do tej analizy uzyskałam przede wszystkim za pomocą wywiadów pogłębionych oraz akcji animacyjnej, przy czym korzystałam z modelu tzw. „badania w działaniu” (zob. Červinkowá, Gołebniak 2010), […]
Niniejszy tekst dotyczy procesu wytwarzania się znaczeń i idących za nimi praktyk społecznych skupionych wokół pojęcia tradycji kurpiowskiej i edukacji regionalnej, na przykładzie ich materialnych i niematerialnych reprezentacji a także działań nauczycieli, dzieci i rodziców w przestrzeni Szkoły Podstawowej im. Adama Chętnika w Nowogrodzie. Przyjmuję założenie, że istnieje pewien rodzaj płynności pomiędzy tradycją a nowoczesnością, […]
Zimą Lelów ożywa na jorcajt, gdy grób cadyka Dawida Bidermana odwiedza kilkuset chasydzkich pielgrzymów. Modlą się, świętują i bawią pod nowo wybudowanym ohelem – w roku 2008 odzyskali teren cmentarza i budynek, w miejscu którego przed II wojną światową znajdowała się synagoga. Latem zaś wszyscy lelowianie czekają na Święto Ciulimu-Czulentu: Festiwal kultury polskiej i żydowskiej […]
Wchodząc na moje zajęcia z indyjskiego klasycznego tańca kathak, od razu słyszę wokół brzęczenie dzwonków na nogach tańczących dziewczyn. Ghunghru – bo tak nazywa się ten instrument – rozbrzmiewa przede wszystkim podczas ćwiczeń, gdy wytupujemy określony rytm do melodii wygrywanej przez harmonium, czy pakhawadź (rodzaj bębna), na których gra nasza instruktorka, recytując przy tym odpowiednie sylaby rytmiczne. Dla mnie nie […]
Jest mroźny styczeń. Przy ośnieżonym rynku Lelowa stoją autokary, niektóre na zagranicznych, często ukraińskich rejestracjach. Puste pojazdy zdają się mówić: „Goście przybyli!”. Z oddali dobiega muzyka. Jeżeli ruszymy jej tropem, miniemy autokary i aptekę, to już za skrzyżowaniem z uliczką Kaczą dźwięki przybiorą na sile. Jeszcze kilkanaście kroków i oczom naszym ukaże się widok rzadko […]
Ułani na koniach, z szablami, w kontuszach zbierają się pod kościołem przy placu Szembeka. Tworzą paradny szpaler i udają się stępem ulicą Chłopickiego do Szaserów i dalej w stronę Olszynki Grochowskiej. Za nimi kroczy pochód. Oddadzą tam hołd poległym w bitwie 1831 roku. Jest luty. Za kilka miesięcy po drugiej stronie placu o 17.00 zbierze […]
Przedstawione poniżej mapki powstały w sytuacji wywiadu etnograficznego. Przygotowali je przebywający w Polsce Hindusi – studenci warszawskich uczelni. Rysowanie osobistych mapek Warszawy towarzyszyło ich opowieści o doświadczeniu życia w obcym kulturowo, europejskim mieście, do którego przyjechali z Indii, wspierało komunikacyjnie sytuację wywiadu, a w efekcie stało się materiałem komplementarnym do tego, który dostarczała narracja werbalna. Obok […]
W pewnej scenie filmowej adaptacji książkowego bestselleru „Diabeł ubiera się u Prady” tytułowy diabeł, redaktor naczelna wpływowego magazynu modowego, w mocnych słowach tłumaczy asystentce mechanizm kreowania rzeczywistości zwykłych ludzi przez świat haute couture. Komentując jaskrawo niebieski sweter podwładnej, z kronikarską precyzją przedstawia drogę tego koloru z wybiegów do szaf zwykłych ludzi. Zauważa, że kolor ten „reprezentuje […]
„Stare budynki z niskimi czynszami są inkubatorem nowych działań.”Jane Jacobs O stopniowej gentryfikacji Brooklynu można mówić od momentu, gdy zaczęli się tam sprowadzać artyści, pisarze i muzycy. To oni zainicjowali zmiany i stali się współtwórcami innego, nowego wyobrażenia o dzielnicy; tytuł rozdziału książki Sharon Zukin ̶ How Brooklyn Became Cool (Zukin 2010) ̶ znakomicie to oddaje. […]
